یادداشت | والدین گرامی! عاق فرزندان‌تان نشوید
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، گاهی برخی از فرزندان گله می کنند که کاش همان طور که به فرزندان سفارش والدین می شود، به والدین نیز سفارش فرزندان شود؛ چون برخی از والدین حقوق فرزندان را رعایت نمی کنند.
این اعتراضی بحقّ و بجاست و جا دارد حقوق فرزندان را نیز تبیین کنیم.
چرا نسبت به فرزندان کمتر سفارش شده است؟
در قرآن و روایات به اندازه ای که نسبت به پدر و مادر سفارش شده، نسبت به فرزند سفارش نشده است.
شاید سرّ مطلب این باشد که محبت پدر و مادر به فرزند خیلی نیازی به سفارش ندارد و پدر و مادر به صورت فطری نسبت به آنها محبت دارند.
امّا از آنجایی که ممکن است والدینی باشند که به هر علّتی نسبت به فرزندان خود کوتاهی دارند،به آنها نیز سفارشاتی شده است. امام علی(علیه السلام) در حکمت 399می فرماید:"همانا برای فرزند بر پدر حقی است..."(1)
حتّی در این ایّام که در ماه مبارک رمضان قرار داریم،توجه به فرزندان جزء امور مورد تاکید آن قرار گرفته است. پیامبر اسلام(صل الله علیه وآله) فرمودند:"وَ ارْحَمُوا صِغَارَكُمْ"؛(در ماه رمضان)به اطفال خود مهربانى کنید.(2)
بنابراین اگرچه محبّت و توجه والدین نسبت به فرزندان فطری است؛ امّا اینگونه نیست که در اسلام سفارشی به آن نشده باشد.
در ماه مبارک،خاطره ای خوش بسازیم
ممکن است گرسنگی و تشنگی روزه داری باعث شود برخی والدین کم حوصله شوند و در مقابل بازی گوشی بچه ها واکنش نشان دهند.
امّا باید به این نکته توجه کنند که فرزند کوچک آنها درک کاملی از ماه مبارک ندارد و نباید برای او شنیدن ماه رمضان یادآور کم حوصلگی و بی حوصلگی پدر و مادر باشد.
حقوق فرزند در اسلام
در فرهنگ اسلام برای فرزند حقوق بسیاری شمرده شده است که پرداختن به همه آنها از حوصله این یادداشت خارج است.
امّا می توان برخی از حقوقی را که اسلام برای فرزند در نظر گرفته است،در این کلام امام علی(علیه السلام) در ادامه حکمت 399از نظر گذراند که می فرماید:"و حق فرزند بر پدر آن است كه؛نام نيكو بر فرزند نهد،خوب تربيتش كند،و او را قرآن بياموزد".
برای فرزندتان نام نیکو انتخاب کنید
"نام"هر شخص جزئی از شخصیت و هویت اوست که تا پایان عمر با او قرین و همراه است. تاثیر "نام" در هویت انسان تا جایی است که امروزه تازه مسلمان ها بعد از تشرّف به دین اسلام،نام اسلامی برای خود انتخاب می کنند.
بنابراین پدر وظیفه دارد نامی را انتخاب کند که باعث یک عمر ناراحتی فرزند نباشد و یا او را مجبور به تغییر نام نکند.
در اسلام سفارش شده است که از گذاشتن نام هایی که معنای منفی دارند؛ مثل نام پادشاهان،دشمنان اهل بیت(علیهم السلام) و مبغوضین،خوداری شود.
در روايت هاى اسلامى نام هاى فراوانى براى پسران ذكر شده است، اما روی نام های عبدالله، عبدالرحمن، محمد و على و در مجموع اسامی امامان معصوم و پيامبران تاکید بیشتری شده است.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: هيچ نوزاد(پسری) براى ما متولد نمى شود، مگر اين كه نخست او را محمد مى ناميم و پس از هفت روز اگر خواستيم نامش را تغيير مى دهيم والّا همان نام را بر او باقى مى گذاريم.(4(
در مورد دختران نیز باید نام متناسب با هویت اسلامی انتخاب کرد. به خصوص نام"فاطمه" که نسبت به آن سفارش شده است.
فرزندتان را درست تربیت کنید
ما تاکنون بارها در مورد عاقّ والدین شنیده ایم. امّا جالب است که در روایات اسلامی در مورد عاقّ فرزند هم هشدار داده شده است.
پیامبر اسلام(صل الله علیه وآله) در ضمن سفارش‌هايى به على(علیه اسلام) فرمود:"خدا لعنت كند پدر و مادرى را كه فرزندان خويش را بد تربيت كنند و موجبات عاق خود را فراهم نمايند. اى على! همانگونه كه فرزند عاق والدين مى شود، والدين نيز عاق فرزند خواهند شد".(5(
البته باید دقت کرد؛ تربيت یک عنوان كلى است كه كه شامل بر طرف كردن همه نيازمندى هاى فرزند اعم از جسمى، اخلاقى، روحى و اعتقادى مى شود.
به فرزند خود قرآن تعلیم دهید
مسلما هدف از تعلیم قرآن تنها تعلیم روخوانی نیست. بلکه آموزش و فراگیری فرهنگ قرآن و معارف اسلامی است که تعلیم آنها هویت اسلامی فرزند را شکل می دهد.
مادران هم وظایفی دارند
اگر چه آنچه در این یادداشت آوردیم خطاب به پدر است، امّا مادران هم نسبت به فرزندان وظایفی دارند که با توجه به فرهنگ جاری جامعه یادداشتی جدا می طلبد.
گناه نابخشودنی امروز والدین
از نظر فرهنگ اسلامی؛ عدم انتخاب نام مناسب، بی توجهی به تربیت فرزند به معنای رفع نیازها و بی توجهی به فراگرفتن معارف دینی او، برخی از نامهربانی های والدین در حقّ فرزند است.
امّا امروزه یکی از بزرگترین نامهربانی ها در حقّ فرزندان هیچ یک از این امور نیست. بلکه کوتاهی و پایمال کردن حقّی نابخشودنی است که در یادداشت بعدی به آن خواهیم پرداخت./۸۴۱/ی۷۰۳/س
حجت الاسلام سید میلاد حسینی، مبلغ حوزه علمیه قم
پی نوشت
(1) قال على(علیه السلام):"انَّ للولد على الوالد حقاً و ان للوالد على الولد حقاً"نهج البلاغه، حكمت 399
(2) فرازی از خطبه شعبانیه
(3) قَالَ علی(عليه السلام):...فَحَقُّ الْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ أَنْ يُطِيعَهُ فِي كُلِّ شَيْءٍ إِلَّا فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ، وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ يُحَسِّنَ أَدَبَهُ وَ يُعَلِّمَهُ الْقُرْآنَ.نهج البلاغه، حکمت399
(4) مستدرك الوسائل، ج 15، ص 127
(5)يا علىُّ لَعَن اللهُ والدين حَمَلا وَلَدهما على عُقُوقهما يا علىُّ يَلزِمُ الوالدينِ مِن العُقُوقِ لِوَلَدِهما مايَلزِمُ الوَلَدَ لَهما مِن عُقُوقهم.بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، ج 74، ص60